سنگ‌ های قیمتی اصل معدنی و نیمه قیمتی ایران بهتر را بشناسیم

گوهر ها و کان ى ها ى بها ى از دیر باز در بین اقوام مختلف جامعه انسان ى از اهمیت خاص ى برخوردار بوده اند. قشنگی ى همین کان ى ها به حد ى اهمیت داشت که مردم قدیمی باور به نیرو ها ى ماورای ى شبیه راز فضاان ى ابد ى، سحر ها ى شفا تکه،اقبال و بخت در عقل خویش داشتند.

امروزه چنانچه چه همین باورها و اعتقادها مردود به نظر م ى رسد لیکن باید اعتراف نمود که صنعت استخراج و فرآور ى نگین ها ى ارزش ى و جواهرها، جادو شفا تکه اقتصاد خیلی ى از کشورها گردیده و سهم برجسته ى از تجارت دنیا ى را به خویش اختصاص داده می باشد. در همان مقاله به تعداد ى از گوهر ها و کانی های بهای و نیمه بهای که ایرانیان م ى شناختند و به کار گیری م ى نمودند، اشاره می کنیم.

 

 

فیروزه: اسم همین نگین از واژه فرانسو ى Turquoise به معنی گوهر ترکی گرفته گشته میباشد. هر چقدر فیروزه صاف تر و ابعاد بزرگ تر باشد، بها آن بیش تر میباشد. همینطور رنگ همان گوهر از آب ى سبز رنگ تا زرد کم رنگ تغییر م ى کند. فیروزه در آریزونا، نیومکزیکو، ایالات متحده، استرالیا، افغانستان و ایران ( نیشابور و دامغان) یافت م ى گردد؛ فیروزه عجمی و شجری نیشابور نه فقط در کشور بلکه در سطح عالم به ادله کیفیت عالی اش خیلی نامدار می باشد؛ فیروزه عجمی شو و بزرگ می باشد و رنگ خالص آن ( آبی سیر) به عنوان گران بها ترین نمونه فیروزه برای ساخت خاتم بهره بردن می گردد.

فیروزه رگه دار را هم شجری می گویند؛ همین گونه فیروزه از اجتماع چند فهمه فیروزه در درون گوهر به وجود آمدن می گردد.

عقیق: عقیق یا آگات (نمونه ى کوارتز) از سایر گوهر های نیمه بهای می باشد؛ آگات یا عقیق معمول ى از لایه ها ى منظم کلسدون ى درست گشته می باشد و در مرکز آن غالبا بلورها ى آمیتیست دیده م ى گردد. ترکیب شیمیایی عقیق سیلیس میباشد لیکن گاهی عناصری نظیر Al،Fe، Mg، Ca، Ni، Cr هم در کنار آن قرار می گیرد. خاصیت عقیق ریزدانه بودن آن و روشنی رنگش می باشد. عقیق نیمه شفاف، کدر و حاوی جلای شیشه ای می باشد. عقیق به رنگ های سفید تا خاکستری تیره و سیاه، زرد تا سرخگون، سبز و آبی روشن میباشد و در میان جواهرها میزان دوم نگینی نامدار میباشد. برترین آن سرخ فام، زرد و سفید می باشد. نوع ای از آن که ذرهای انبوه میکا دارد و براق می باشد دلربا نامیده می گردد. پس از معدن فیروزه نیشابور، قدیمی ى ترین معدن گوهر نیمه بها ى ایران، معدن بایگ هست. همین معدن دراستان خراسان رضو ى قرار دارد. معدن عقیق شجر بمرود هم در خراسان جنوب ى قرار دارد و به عنوان فقط معدن عقیق شجر ایران تامین نماینده تکه عمده مواد مقدمه کارگاه ها ى تراش عقیق می باشد.

گارنت سبز (زمرد): گوهر گارنت (دمانتویید) به رنگ های سرخ فام، نازنجی، قهوه ای و سبز یافت می گردد. در همان بین با بها ترین گونه گارنت ها از نمونه رنگ سبز میباشد. گارنت های با رنگ سبز پر رنگ با ارزشترند ولی رنگ های روشن تر آن هم در اغلب موارد هواخواه زیادی دارد. نیز حالا همین گوهر با بها های خیلی بالا در بازارهای دنیای به فروش می رسد؛ ظاهرا همان کان ى پس از خریدار ى به خارج از کشور ارسال گردیده و پس از تراش به عنوان نمونه ى زمرد به کار گرفته م ى گردد.باآنکه گارنت سبز (زمرد)باغ برج کرمان پس از فیروزه نیشابور نامدار ترین گوهر ایران به حساب می رود لیکن با وجود شهرت دنیای همچنان همین نمونه گارنت اندک در درون کشور شناخته گردیده میباشد.

 

مروارید: مروارید نگین ى سفید و درخشان هست. مروارید در درون صدف برخ ى از نرم جثهان دو کفه ا ى به وجود م ى آید؛ وقت ى کالبد ى خارج ى شبیه ذره ا ى شن درون صدف قرار گیرد، حیوان لایه های ى مرکب از ماده آل ى کنکیولین و مواد کربناته را به دور کالبد خارج ى ترشح م ى کند که در فرجام مروارید بوجود آمدن م ى گردد.شکل مروارید اغلب نزدیک به کرو ى می باشد. مروارید هزاران سال هست که از سواحل خلیج فارس، سیلان – سر ى لانکا، بحر ى سرخگون، ماداگاسکار، هندوستان، چین، ژاپن، جزایر فیلیپین و مالز ى، گینه نو، استرالیا، مکزیک، ونزوئلا، ایالت متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه صید م ى گردد.



الماس: قیمت بالا ى الماس حاصل سخت ى بالا،جلا ى درخشان و پراکنش بالا ى آن هست.افزون بر همین، در اسید و بازها کاملا انحلال ناپذیر میباشد و ترک خوردگ ى، شکستگ ى، خراش و شکاف از وضوح الماس ها م ى کاهد. معمولا الماس ها در عمق ى ببین 100-200 کیلومتر زیر سطح زمین و در حرارت ى حدود 900-1300 میزان سانتی گراد و فشار ى بین 45-60 کیلوبار بوجود آمدن م ى گردند. الماس در سیبر ى، استرالیا، بوتسوانا، برزیل، هندوستان و روسیه استخراج م ى گردد. در ایران هم کمربندها ى افیولیت ى جزو قسمت ها مستعد اکتشاف الماس می باشدند. در ایران پیش از اسلام دقت زیادی به الماس نشده می باشد. دانشمندان ایران ى مثل ابوریحان بیرون ى و ابوعل ى سینا در دوره اسلام ى معاینه هایی در مورد همان کانی انجام داده اند؛ کم دقت ى ایرانیان کهن به الماس به خاطر نبود معادن آن در ایران یا سرزمین ها ى نزدیک به آن بوده میباشد.